هوش هیجانی در محیط کار و روابط شغلی

هوش هیجانی چیست؟

یکی از مهارت های مهم که امروزه در کسب و کارها، سازمان ها و مدیریت روابط فردی و شغلی مورد توجه قرار گرفته، “هوش هیجانی” است. اصطلاح هوش هیجانی یا هوش عاطفی برای اولین بار در دهه 1990 توسط دو روان‌شناس به نام جان مایر و پیتر سالووی مطرح شد و مجموعه گستردهای از مهارت های درون فردی و بین فردی را دربر می‌گیرد. سالووی اظهار داشت کسانی که از هوش هیجانی برخوردارند، می توانند عواطف خود و دیگران را کنترل کرده، بین پیامدهای مثبت و منفی عواطف تمایز گذارند و از اطلاعات احساسی و عاطفی برای راهنمایی فرآیند تفکر و اقدامات شخصی استفاده کنند.

پس از آن، دانیل گلمن صاحب نظر علوم رفتاری و نویسنده کتاب “کار کردن به وسیله هوش احساسی” اولین کسی بود که این مفهوم را وارد عرصه سازمانی نمود. گلمن، هوش احساسی را استعداد، مهارت یا قابلیتی دانست که تمامی توانایی‌های فردی را در دایره خود دارد. هوش هیجانی یا عاطفی در محیط کار، یکی از حیاتی ترین مهارت های رهبری است، زیرا به کارمندان کمک می کند تا بتوانند احساسات و هیجانات خود را در مسائل شغلی و در ارتباط با همکاران خود به شیوه صحیح و مناسب، کنترل و مدیریت کنند.

در واقع، هوش هیجانی یا “EQ” توانایی مدیریت احساسات خود و درک احساسات افراد دیگر است. پژوهش‌ها و مطالعات روانشناسان روی جوامع آماری وسیع، این موضوع را اثبات کرده که افراد دارای مهارت هوش هیجانی در عرصه های زندگی خود موفق تر از سایرین هستند. تحقیقات نشان داده است که برای بدست آوردن کیفیت مطلوب و موفقیت در روابط شغلی ، هوش هیجانی “EQ” به میزان بهره هوشی “IQ” اهمیت دارد. میزان هوش هیجانی، توانایی فرد را برای شناسایی، درک، مدیریت و مهار احساسات و هیجانات منفی خود و افراد اطرافش توصیف می کند.

مؤلفه های هوش هیجانی

• خودآگاهی: توانایی شناسایی دلایل احساسات و هیجانات خود.
• خودتنظیمی: ارزیابی و تنظیم میان احساس و تفکر منطقی برای انتخاب احساسات منفی و مثبت.
• یکدلی یا همدلی: توانایی درک احساسات و عواطف دیگران و قدرت نگاه از زاویه دید دیگران.
• انگیزه: ایجاد احساس مثبت و انگیزه برای انجام وظایف. با داشتن انگیزه بیشتر، به دنبال احساسات مثبت و رضایت درونی خواهید بود تا پاداش های بیرونی.
• مهارت‌های اجتماعی: برقراری ارتباط مؤثر و کارآمد با دیگران با استفاده از بیان افکار و نظرات خود.

مزایای داشتن سطح بالای هوش هیجانی در محیط کار

• تعاملات مثبت: دارا بودن هوش هیجانی، باعث افزایش کیفیت تعاملات و ارتباطات فرد با دیگران در محیط کار می‌شود.
• ایجاد ارتباطات: افزایش تعاملات مثبت و به وجود آمدن فرصت‌های ارتباطات قوی و مؤثر.
• ایجاد انگیزه در دیگران: دارا بودن قدرت کمک به همکاران خود و ایجاد احساسات مثبت برای بازدهی بهتر و بیشتر در آنها.
• چشم‌انداز شغلی: ایجاد عملکرد بهتر در وظایف شغلی و باز شدن مسیر برای بدست آوردن فرصت‌های جدید.
• شناخت احساسات دیگران: قدرت شناخت زبان بدن، حالات چهره و لحن دیگران.
• کنترل موقعیت‌های پرفشار: درک چگونگی احساسات خود و دیگران و واکنش مناسب در مواقع سخت باعث کاهش استرس و ایجاد آرامش خواهد شد.
• انعطاف: شفافیت، صداقت و بیان صحیح احساسات و افکار خود به ارتباط آسان، مؤثر و دوسویه با دیگران کمک می‌کند.

نمونه های تاثیر هوش هیجانی در محیط کار

• بازخورد سازنده به افراد به جای انتقاد شخصی و رفتارهای چالش برانگیز.
• حمایت از همکاران از طریق شناخت احساسات آنها و تلاش برای کاهش استرس.
• حفظ آرامش و بهره‌وری در مواقع تحت فشار.
• کمک به حل تعارضاتی که بین اعضای تیم ایجاد می شود.
• ایجاد یک فضای کار که در آن افراد آزادانه نظرات خود را ابراز کنند.

جمع بندی

می‌توان گفت در حالی که IQ بهره هوشی، یک شاخص قوی از توانایی ها و پتانسیل افراد است، EQ هوش هیجانی، تأثیر بسیار زیاد بر موفقیت زندگی فردی و شغلی دارد. هوش عاطفی و هیجانی، یک جنبه مهم از شکوفایی در محیط کار است، فرصت های جدید را ایجاد می‌کند و به افزایش سطح رضایت شغلی کمک می‌کند. در تمام سطوح و مسئولیت های یک سازمان یا یک مجموعه، هوش هیجانی همه افراد اهمیت داشته و تاثیرگذار است.